Tuvalet eğitimde nelere dikkat etmeliyiz?

Tuvalet eğitiminde nelere dikkat etmeliyiz?

İlk olarak tabi ki çocuğun hazır olup olmadığını kontrol etmeliyiz. Bu nasıl olur? Davranışlarında bazı ipuçları verir çocuklar, büyük tuvaletini yaparken özellikle. Örneğin koltuk arkasına saklanmalar, gizli kuytu köşeler seçerler, kızarırlar, yaptıktan hemen sonra anneden onları temizlemelerini isterler, aslında kısacası artık biraz utanmaya başlarlar bu kötü kokudan. Çocuğunuz bu davranışları sergiliyor ve yaşı da 24aylıktan fazlaysa bu eğitim için çocuğunuz hazırdır.

Çocukların idrar torbasının gelişimi 15-18aylarda başlar. Bu dönemde gece çişleri daha aza inerken gündüzleri çiş süresi yaklaşık 3 saati bulur. Bu veriler her çocuk için farklılık gösterebilir. Bu sebepten dolayı çocuğunuzu iyi gözlemlerseniz o pis bezlerden 2 yaşına girmeden de kurtulabilirsiniz. Ama bu bezlerden kurtulmak popo temizlemekten kurtulmak anlamına gelmez tabii! Çocuklar öz temizliklerini daha ileriki yaşlarda kazanırlar.

Tuvalet eğitimi ne kadar sürer?

Bu eğitim hemen bitmesi herkes için en ideali olur, fakat bu hayali unutmanız gerek sevgili okurlarım. Nasıl ki yürümeyi, konuşmayı, giyinmeyi birkaç günde öğrenmediğimiz gibi tuvalet eğitimi de birkaç günde öğrenmiyor çocuklar. Tuvalet eğitimi tam olarak 3-6 ay arasında yerine oturur.

Bu eğitime çocuğumu nasıl hazırlamalıyım?

Her konuda olması gerektiği gibi kitaplardan yardım almalısınız. Burada sizin okumanız gereken kitaplardan bahsetmiyorum, çocuğunuza okumanız gereken kitaplar söz konusu. Çocuklara örnek olabilecek tuvalete nasıl gidildiğini bir çizgi kahramanla anlatan çok şirin kitaplar bulabilirsiniz. Çocuk bu kitaplarla özleşip artık onunda bezine veda etmesi gerektiği konusunda fikirler oluşturur. Ayrıca tuvalette kullanabileceğimiz malzemeleri tanıması sağlar. Bu malzemeleri somut şekilde ona tanıtabilirsiniz: külot, lazımlık, çiş, dışkı (kaka) gibi terimlerle tanışmasını sağlayın.

Bu eğitimde oyunu işin içine katmanızda fayda vardır. Tuvalet alışkanlığının belirli bir sıralaması vardır bu sıralamayı kartlara çizip çocuğa doğru sıralamayı sergilemesini isteyebilirsiniz. Bu onunla iletişim halinde olmanıza ve onunda merak ettiği bazı konular varsa çizdiğiniz kahraman aracılığı ile size sormasına olanak sağlayacaktır.

Oyun demişken “miş gibi oyunlar” bu eğitimde çok faydalıdır. “Ayıcığın çişi gelmiş galiba, hadi onu tuvalete götürelim”! Ayıcığı tuvalete götürmüşken çocuğu tuvaletin üzerine sende oturmak ister misin diye teşvik edebilirsiniz, başlarda kıyafetleriyle beraber dahi olsa oturmasına izin verin, bu sayede tuvalete alışmasını sağlarsınız. Bir süre sonrada artık sende ayıcık gibi çişini, dışkını (kakanı) buraya yapmak ister misin diye sorabilirsiniz.

Tuvalet eğitiminde yapılan en büyük yanlışlar?

Bu eğitimi vermek çocuk içinde, sizin içinde yepyeni bir dünya demek. Öyle ya artık bezden ayrılma vakti, oysaki çocuğunuz onunla neredeyse bütünleşmişti, onu sürekli peşinde gezdirmiş, hatta ona içini dökmüştür ve eminim ki kafasında bezlerin üzerindeki resimleri dahi ezberlemişti. Kolay mı o kadar ondan ayrılmak? Çocuğun yaşadığı durum bundan ibaret, o yüzden çocuğu bezden çıkardığınızda aman geceleri takayım önce gündüzleri alışsın ya da evde alıştırayım da dışarı çıkarken takayım gibi bir yanlışa düşmeyin. Bu sürekli barışıp ayrılan sevgiliye benzer ilişkini artık nasıl yürütmen gerek bilemezsin. Çocukları da bu kararsızlık içine düşürmeyin. Bez bir kere atılır ve geri kesinlikle alınmaz.

Bir diğer yanlışta çocuğu zorlamaktır, lazımlığa oturmayan çocuğu kesinlikle zorlamayın, emin olun ki bu bezli dönem ömür boyu sürmeyecektir bir ara gelecek çocuğunuz ondan vazgeçecek. Unutmayın çocuğunuz karakterini oluşturduğu bir dönemdesiniz ve gereksiz inatlaşmalar kimsenin kârına olmayacaktır.

Ayrıca doğal olmayan tüm yöntemler bu eğitim için sağlıksızdır. Örneğin, daha kolay kakasını yapabilmesi için laksatif kullanmak veya sıvı kullanımını azaltmak.

Bu eğitimi nasıl vermeliyim?

Bez ile vedalaştıktan sonra bir süre olası kazalar sebebiyle muhtemelen evde kalacaksınız o yüzden bahar mevsimi ve yaz mevsiminde bu sürece başlamanız daha idealdir. Ayrıca bu mevsimlerde salgın hastalıklar daha azdır ve çocuğu sürekli kollamak durumda değilsinizdir. Bu süreçte çocuğu daha hafif giysiler giydirmeniz işinizi kolaylaştıracaktır. Çocuk çişini ve dışkısını (kakasını) tutmayı öğrenene kadar halıları da kaldırman daha pratik olacaktır. Çocuğa ilk günler her saate bir ihtiyacı olup olmadığı sor. Birkaç güne en çok hangi saatlerde tuvalete gittiğini fark ettiğinde sorma aralığını genişlet ve daha çok ihtiyacını giderdiği saatlerde sormayı ihmal etme. Eğer çocuk kış mevsiminde kendini belli eder ve hazır olduğunu gösterirse, yazı beklememekte fayda vardır ve tedbirler alınarak eğitime başlanmalıdır.

Eğitimin ilk günlerinde çocuğun lazımlığa (ya da direk olarak wc üzerine koyulan aparat aracılığı ile tuvalete) ihtiyacını gidermesini beklememelisiniz, unutmayın ki onun için yepyeni bir deneyim ve ayrıca “kendinden olan” bir şeyle vedalaşmak o kadarda basit değildir. Başarılı olduğunda onu mutlaka ödüllendirin (örn: duvara yapıştırabileceği mini stikerslar) ve gerçekten mucizevi bir şey yapmış gibi sevinin ve bu sevinci onunla paylaşın!

Çocuk alışasına kadar çok sabırlı ve sakın olmanız gerektiğini aklınızdan çıkartmayın. Bu sürece başlarken zorlu ve sinir bozucu olacağını bilerek başlayın. Bu eğitimde alışkanlık sürecinde tek başınıza değilseniz eğitimi veren diğer kişi ile mutlaka aynı tutumları sergilemeniz gerekiyor. Alıştırma süresinde işini kolaylaştıracak malzemeleri kullanmanız sabır deponuzu tüketmemeniz açısından faydalı olacaktır (örn: alıştırma külotları) Mahremiyet eğitimi açısından bakılınca bu eğitimi 1 veya 2 den fazla kişi tarafından verilmemesi önemlidir.

Uygun bir alanınız varsa bazı günler çocuğu çıplak bırakmanızda fayda vardır, çocuk vücut sinyallerini bu sayede daha çabuk kavrayacaktır. Fakat bu çıplak dönemler kesinlikle kalabalık arasında olmamalıdır.

Peki ya geceleri?

İlk olarak önlemlerini almalısınız, beze veda ettiğimize göre yatağa koruyucu bez sermelisiniz. Uyumadan 2 saat önce tüm sıvıları vermeyi bırakmalısınız. Yatmadan mutlaka diş fırçalamak gibi, ihtiyaç gidermekte bir alışkanlık olmalı. Gece çocuğunuz uyurken onu her 2 saate bir uyandırmalı ve lavaboya götürmelisiniz. Bu süre her çocuk içim değişkenlik gösterebilir. Gece eğitimi çocukları da ebeveynleri de çok yorabilir, bunun geçici bir dönem olduğunu kendinize mutlaka hatırlatın. Gece eğitimini tamamıyla kazanılması bazı çocuklarda 5-6 yaşına kadar sürebilir. Gece altını ıslattığında çocuğunuza kesinlikle kızmamalısınız, inanın bana oda bu durumdan çok hoşnut değildir. Ayrıca o anlarda kıracağınız o minik kalp ileride daha büyük sıkıntılar ile karşınıza çıkacaktır.

Psikolog – Aile danışmanı – Oyun terapisti  Esra KOÇ EROĞLU